Lokalizacja:
Święty Krzyż 1, gmina Nowa Słupia, powiat kielecki, woj. świętokrzyskie

GPS: 50.859458°N, 21.052922°E

internet: www.swietykrzyz.pl 

 

Zaczątkiem budowli sakralnych na Łysej Górze jest kamienny wał kultowy wybudowany w VII lub VIII wieku. Choć pogańska budowla istnieje do dziś, to od blisko tysiąclecia Łysa Góra jest bardzo ważnym miejscem dla chrześcijaństwa.

Już w pierwszych latach po chrzcie Polski na Łysej Górze wybudowano kościół pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej.

Według Jana Długosza, w roku 1006 Bolesław Chrobry ufundował klasztor, w którym osadził Benedyktynów z Monte Cassino. Za Mieszka II klasztor został zniszczony przez Czechów.

Według kronik Bogufała z XIII wieku, fundatorem klasztoru był Bolesław Krzywousty, który (być może) uczynił to w ramach pokuty za oślepienie brata.

Wybudowano kościół jednonawowy ze sklepieniem półwalcowym, o grubych ścianach z małymi oknami. Z tego kościoła zachował się fragment ściany od strony krużganku.

W 1260 roku klasztor został zniszczony przez Tatarów, którzy mordują również zakonników. Klasztor odbudowuje Bolesław Wstydliwy.

W 1370 roku klasztor został zrabowany przez Litwinów.

W wiekach XIII i XIV klasztor staje się znanym miejscem pielgrzymkowym dzięki Relikwiom Krzyża Świętego.

W 1393 roku Władysław Jagiełło ufundował dach ołowiany, organy oraz malowidła bizantyjsko-ruskie w kościele.

W latach 1447 i 59 klasztor został zniszczony przez pożary.

Za czasów Kazimierza Jagiellończyka rozbudowano kościół i klasztor, z której zachowały się krużganki wokół wirydarza.

W 1491 roku, od strony północnej dobudowano szpital i aptekę.

W XVI wieku klasztor podupadł po zniszczeniu go przez Tatarów.

W XVII rozpoczęła się odbudowa klasztoru zapoczątkowana przez Mikołaja Oleśnickiego, wojewodę lubelskiego. Odbudowano mury klasztorne, zmieniono bryłę i elewację kościoła. Dobudowano dwie wieże oraz przebudowano wnętrze na styl barokowy. Wybudowano zachodnie skrzydło klasztoru.

Na początku XVIII wieku klasztor został splądrowany przez Szwedów.

W 1777 spłonął kościół. Mury zostały rozebrane i wybudowano nową świątynię z wystrojem wnętrz w stylu klasycystycznym.

W 1819 roku miała miejsce kasata klasztoru, a relikwie zostały przeniesione do Nowej Słupi. Pod naciskiem pielgrzymów, którzy nadal nawiedzali Święty krzyż, władze zezwoliły na powrót relikwii i zamieszkanie trzech zakonników w klasztorze.

W roku 1882 budynki klasztorne zostały zajęte na potrzeby więzienia, które istniało do roku 1939.

W 1914 roku wojska austriackie zrabowały zabytkowe dzwony i blachę miedzianą oraz wysadziły wieżę. W wyniku wybuchu zniszczeniu uległy sklepienia, popękały ściany oraz spłonęły organy.

W 1919 roku do klasztoru powrócili Benedyktyni, ale po trzech latach zrezygnowali z odbudowy opactwa.

W roku 1936 roku Święty Krzyż został przekazany Zgromadzeniu Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, którzy szybko odbudowali kościół i klasztor.

W roku 1939 roku klasztor został zbombardowany przez Niemców. Pięciu zakonników zostało zamordowanych w obozach koncentracyjnych.

W latach 1941-42 Niemcy urządzili w dawnym więzieniu obóz zagłady dla jeńców radzieckich.

Po wojnie odbudowano krużganki, kościół, kaplicę i północne skrzydło. Zachodnie skrzydło zostało przekazane na muzeum i pracownie naukowe.

W roku 2014 odbudowano wieżę klasztorną. 

 

Zwiedzając klasztor polecamy również zajrzeć do: Muzeum Przyrodnicze ŚPN , Muzeum Misyjne , Platforma widokowa na gołoborzu , Wieża widokowa

 Obok klasztoru przebiega czerwony szlak pieszy im Edmunda Massalskiego

 

 

Galeria - Klasztor Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej na Świętym Krzyżu

swiety krzyz platforma widokowa 03

Początki "budownictwa sakrealnego" na Świętym Krzyżu - kamienny wał opasający wierzchołek Łysej Góry wytyczający święte miejsce kultów pogańskich.

 

swiety krzyz

Klasztor od strony wschodniej.

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

Kościół z odbudowaną w 2014 roku wieżą.

swiety krzyz

Brawa wschodnia i widok na Pasmo Jeleniowskie.

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

Kościoł.

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

Sklepienie półwalcowe.

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

Krypta grobowa, w której pochowano zakonników benedyktyńskich oraz książę Jeremi Michał Korybut Wiśniowiecki.

swiety krzyz

swiety krzyz

 

swiety krzyz

Krużganki.

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

 

swiety krzyz

Kaplica Oleśnickich z Relikwiami Drzewa Krzyża Świętego.

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

swiety krzyz

 

swiety krzyz

Zakrystia.

swiety krzyz

 

 

swiety krzyz

Muzeum Misyjne.

swiety krzyz

 

 

swiety krzyz

Wieża widokowa.

swiety krzyz

 

swiety krzyz

W klasztorze znajduje się zaplecze gastronomiczne dla pielgrzymów i turystów.

 

swiety krzyz

Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego.

swiety krzyz

 

swiety krzyz

 Cmentarz jeńców radzieckich zamordowanych przez Niemców w latach 1941-43.

1500 Pozostało znaków